Công thức an cung rùa vàng
20/04/2017
An Cung Ngưu Hoàng Hoàn là bài thuốc cổ phương do danh y Ngô Cúc Thông đời nhà Thanh sáng chế và được lưu giữ trên các tài liệu, giáo trình để giảng dạy trong các trường đại học y.
Trong hộp gỗ lớn có 3 hộp nhỏ màu xanh. Trong hộp xanh có 1 viên hoàn mềm được bao vỏ sáp quang màu trắng.
1. Thành phần thuốc
Công thức cho 600 viên hoàn 3g chứa:
2. Phân tích phương thuốc
Quân: Ngưu hoàng, xạ hương
- Ngưu hoàng: vị đắng ngọt, tính mát, mùi vị thơm, có công hiệu thanh tâm giải độc, khoát đàm khai khiếu.
- Xạ hương: tân tán ôn thông, đi vào 12 kinh, mạnh về khai khiếu tỉnh thần, là vị thuốc hàng đầu để khai khiếu.
Phối hợp xạ hương với ngưu hoàng đã làm nổi bật đặc tính thanh nhiệt giải độc, khai khiếu của An Cung Ngưu Hoàng Hoàn hiệu Rùa Vàng, thể hiện mục đích thanh tâm khai khiếu. Về mặt dược tính, ngưu hoàng với xạ hương một ôn, một lương, tương phản tương thành, trong phần lớn các vị thuốc đắng hàn, xạ hương không những không làm tăng thêm nhiệt, mà ngược lại nó càng thể hiện nổi bật mục đích chính là thanh tâm giải độc, là một đặc điểm lớn của An Cung Ngưu Hoàng Hoàn hiệu Rùa Vàng.
Thần: Sừng trâu, hoàng liên, hoàng cầm, chi tử, uất kim, băng phiến
- Bột cô đặc sừng trâu: thanh tâm lương huyết giải độc.
- Hoàng liên, hoàng cầm, chi tử: vị đắng, hàn, thanh nhiệt, tả hỏa, giải độc giúp cho ngưu hoàng giữ việc thanh hỏa của tâm bào
- Uất kim: lý khí thư can.
- Băng phiến: hương thơm khai khiếu.
Bốn vị thuốc sừng trâu, hoàng liên, hoàng cầm, chi tử giúp ngưu hoàng thanh nhiệt màng tim.
Uất kim, băng phiến tăng hiệu quả khai khiếu tỉnh thần của xạ hương.
Tá: Chu sa, trân châu, hùng hoàng
- Chu sa, trân châu: trấn tâm an thần, trừ phiền táo bất an.
- Hùng hoàng: giải độc tránh tà.
Ba loại phụ tá cho quân dược tăng cường tác dụng trấn tĩnh, định kinh, an thần.
Sứ: Mật ong
- Mật ong: hòa vị điều trung
2. Hướng dẫn sử dụng
2.1. Công năng: Thanh nhiệt, giải độc, trấn kinh, khai khiếu.
2.2. Chủ trị
Dùng cho nhiệt bệnh, tà nhập tâm bào, cao nhiệt kinh quyết (sốt cao co giật), thần hôn (hôn mê), loạn ngữ (mê sảng); hôn mê do trúng phong (viêm não, viêm màng não, xuất huyết não thể bế chứng: Có sốt cao, huyết áp tăng,…)
2.3. Liều lượng, cách dùng
Thuốc được dùng đường uống, cần phải dùng thuốc theo đơn, đúng chỉ định và dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ y học cổ truyền hoặc thầy thuốc đông y.
- Người lớn: 1 viên hoàn, 1 lần/ngày.
- Trẻ em dưới 3 tuổi: Dùng 1/4 viên hoàn, 1 lần/ngày
- Trẻ từ 4-6 tuổi: 1/2 viên hoàn, 1 lần/ngày.
Liệu trình điều trị: 03 ngày liên tục, có thể dùng 05 ngày. Nên nhai viên thuốc hoặc uống từng phần nhỏ.
Trong trường hợp bệnh nhân bị bất tỉnh do sốt cao, hôn mê, có thể dùng qua đường nuôi dưỡng bằng ống xông dạ dày.
2.4. Chống chỉ định: Tai biến mạch máu não, viêm não thể thoát chứng và thể chảy máu não thất của tai biến mạch máu não, người thể hàn, dương hư, tỳ vị hư hàn; phụ nữ có thai; người suy giảm chức năng gan, thận.
2.5. Thận trọng: Thận trọng ở bệnh nhân có tình trạng dị ứng với bất cứ thành phần nào của thuốc.
2.6. Tương tác thuốc: Nếu đang sử dụng các loại thuốc tân dược, cần uống xa các lần uống thuốc tân dược để tránh khả năng có thể gây tương tác giữa các thuốc với nhau. Khi dùng thuốc nên có chế độ ăn uống hợp lý, tránh các thức ăn chua cay hoặc có nhiều chất béo vì có thể làm sinh nội nhiệt và nhiều đờm.
2.7. Quá liều và xử trí: Khi có biểu hiện quá liều, ngừng sử dụng thuốc ngay lập tức, đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất, sử dụng các biện pháp cấp cứu thích hợp.
Trong hộp gỗ lớn có 3 hộp nhỏ màu xanh. Trong hộp xanh có 1 viên hoàn mềm được bao vỏ sáp quang màu trắng.
1. Thành phần thuốc
Công thức cho 600 viên hoàn 3g chứa:
| Ngưu hoàng (Boviscalculus) | 100g |
| Thủy ngưu giác (Pulvis cornus bubali concentratus) | 200g |
| Xạ hương hoặc xạ hương nhân tạo (Moschus hoặc Moschus artifactus) | 25g |
| Trân châu (Margarita) | 50g |
| Chu sa (Cinnabaris) | 100g |
| Hùng hoàng (Realgar) | 100g |
| Hoàng liên (Rhizoma coptidis) | 100g |
| Hoàng cầm (Radix Scutellariae) | 100g |
| Chi Tử (Fructus gardeniae) | 100g |
| Uất kim (Radix curcumae) | 100g |
| Băng phiến (Borneolum syntheticum) | 25g |
| Mật ong tinh luyện | Vừa đủ |
Quân: Ngưu hoàng, xạ hương
- Ngưu hoàng: vị đắng ngọt, tính mát, mùi vị thơm, có công hiệu thanh tâm giải độc, khoát đàm khai khiếu.
- Xạ hương: tân tán ôn thông, đi vào 12 kinh, mạnh về khai khiếu tỉnh thần, là vị thuốc hàng đầu để khai khiếu.
Phối hợp xạ hương với ngưu hoàng đã làm nổi bật đặc tính thanh nhiệt giải độc, khai khiếu của An Cung Ngưu Hoàng Hoàn hiệu Rùa Vàng, thể hiện mục đích thanh tâm khai khiếu. Về mặt dược tính, ngưu hoàng với xạ hương một ôn, một lương, tương phản tương thành, trong phần lớn các vị thuốc đắng hàn, xạ hương không những không làm tăng thêm nhiệt, mà ngược lại nó càng thể hiện nổi bật mục đích chính là thanh tâm giải độc, là một đặc điểm lớn của An Cung Ngưu Hoàng Hoàn hiệu Rùa Vàng.
Thần: Sừng trâu, hoàng liên, hoàng cầm, chi tử, uất kim, băng phiến
- Bột cô đặc sừng trâu: thanh tâm lương huyết giải độc.
- Hoàng liên, hoàng cầm, chi tử: vị đắng, hàn, thanh nhiệt, tả hỏa, giải độc giúp cho ngưu hoàng giữ việc thanh hỏa của tâm bào
- Uất kim: lý khí thư can.
- Băng phiến: hương thơm khai khiếu.
Bốn vị thuốc sừng trâu, hoàng liên, hoàng cầm, chi tử giúp ngưu hoàng thanh nhiệt màng tim.
Uất kim, băng phiến tăng hiệu quả khai khiếu tỉnh thần của xạ hương.
Tá: Chu sa, trân châu, hùng hoàng
- Chu sa, trân châu: trấn tâm an thần, trừ phiền táo bất an.
- Hùng hoàng: giải độc tránh tà.
Ba loại phụ tá cho quân dược tăng cường tác dụng trấn tĩnh, định kinh, an thần.
Sứ: Mật ong
- Mật ong: hòa vị điều trung
2. Hướng dẫn sử dụng
2.1. Công năng: Thanh nhiệt, giải độc, trấn kinh, khai khiếu.
2.2. Chủ trị
Dùng cho nhiệt bệnh, tà nhập tâm bào, cao nhiệt kinh quyết (sốt cao co giật), thần hôn (hôn mê), loạn ngữ (mê sảng); hôn mê do trúng phong (viêm não, viêm màng não, xuất huyết não thể bế chứng: Có sốt cao, huyết áp tăng,…)
2.3. Liều lượng, cách dùng
Thuốc được dùng đường uống, cần phải dùng thuốc theo đơn, đúng chỉ định và dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ y học cổ truyền hoặc thầy thuốc đông y.
- Người lớn: 1 viên hoàn, 1 lần/ngày.
- Trẻ em dưới 3 tuổi: Dùng 1/4 viên hoàn, 1 lần/ngày
- Trẻ từ 4-6 tuổi: 1/2 viên hoàn, 1 lần/ngày.
Liệu trình điều trị: 03 ngày liên tục, có thể dùng 05 ngày. Nên nhai viên thuốc hoặc uống từng phần nhỏ.
Trong trường hợp bệnh nhân bị bất tỉnh do sốt cao, hôn mê, có thể dùng qua đường nuôi dưỡng bằng ống xông dạ dày.
2.4. Chống chỉ định: Tai biến mạch máu não, viêm não thể thoát chứng và thể chảy máu não thất của tai biến mạch máu não, người thể hàn, dương hư, tỳ vị hư hàn; phụ nữ có thai; người suy giảm chức năng gan, thận.
2.5. Thận trọng: Thận trọng ở bệnh nhân có tình trạng dị ứng với bất cứ thành phần nào của thuốc.
2.6. Tương tác thuốc: Nếu đang sử dụng các loại thuốc tân dược, cần uống xa các lần uống thuốc tân dược để tránh khả năng có thể gây tương tác giữa các thuốc với nhau. Khi dùng thuốc nên có chế độ ăn uống hợp lý, tránh các thức ăn chua cay hoặc có nhiều chất béo vì có thể làm sinh nội nhiệt và nhiều đờm.
2.7. Quá liều và xử trí: Khi có biểu hiện quá liều, ngừng sử dụng thuốc ngay lập tức, đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất, sử dụng các biện pháp cấp cứu thích hợp.